Velayet Nedir? Velayet Ne demektir?
Velayetergin olmayan kişilerin ve istisnai durumlarda da Mahkeme kararı ile kısıtlanmış kimselerin kişisel hakları, malları üzerinde anne ve babanın sahip oldukları hak ve ödevler bütünüdür.
Velayet Hakkı Nedir?
Velayet hakkı velayetin tanımında belirtilen hak ve ödevler bütünüdür. Bu hak yalnızca anne ve babadadır. Diğer aile fertlerine velayet devredilemez. O kimseler bu hak ve ödevler bütününü üstlenecek ise üstlendikleri bu görev velayet hakkı olmayıp, Vasilik görevi olacaktır.
Velayet hakkı kişi ile kaim ve kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan olduğundan velayet hakkı başkasına devredilemez ve velayet hakkından feragat edilemez.
Boşanmada Velayet Kime Verilir?
Velayet hakkı velayet hakkını elinde bulunduran kişiye çocuğu koruma, gözetme, eğitim, terbiye vb. görevleri yüklemektedir. Eşler arasında velayet hususunda doğacak ihtilafa Mahkeme çözüm getirecektir. Burada boşanmada çocuğun velayeti, çocuğun velayetinin hangi durumlarda anneye, hangi durumlarda babaya verileceği hususunu Hakim Türk Medeni Kanunu Madde 336’ya göre çözümleyecektir.
Yasal düzenleme çerçevesinde; Eşler arasındaki ortak hayata son verilmiş veya ayrılık gerçekleşmiş ise; hakim velayeti eşlerden birine verebilir. Yine velayet anne veya babadan birinin ölümü halinde sağ kalan eşe verileceği gibi, boşanma halinde ise çocuk kendisine bırakılan tarafa verilir.
Boşanma davaları sürer iken , tarafların geçici velayet talepleri karşısında, geçici velayet hususu gündeme gelecek ve bu hususta çocuğun gelişiminin psikolojik olarak zarar görmemesi adına Hakim geçici velayet hususunda bir karar alacaktır.
Velayet Davası Nasıl Açılır?
Velayet davalarında Hakim sadece çocuğun kişisel menfaatlerini ve gözetir. Bu bakımdan Türk Medeni Kanununa göre Hakim çocuğun korunmasına ilişkin önlemlerden sonuç alınamaz veya önlemlerin yetersiz kalacağını öngörür ise belirteceğimiz hallerde velayetin kaldırılmasına karar verebilir. Örneğin;
-Anne ve babanın deneyimsizliği, hastalığı, başka bir yerde bulunması veya benzeri sebeplerden velayet görevini gereği gibi yerine getirememesi
-Anne ve babanın çocuğa yeterli ilgiyi göstermemesi veya ona karşı yükümlülüklerini ağır biçimde savsaklaması.
Velayet anne ve babanın her ikisinden kaldırılırsa çocuğa Mahkeme tarafından bir vasi atanır.
Velayet davası Aile Mahkemesine dilekçe ile başvurmak suretiyle dava harçları yatırılarak açılır.
Velayet Davası Ne Kadar Sürer?
Velayet davalarının ne kadar süreceği hususu da her hukuk davası gibi Mahkemelerin iş yoğunluğu, dava süreci, toplanacak deliller, tanık dinletilecek ise tanıkların Mahkeme huzurunda ifadelerinin alınması vb. sebeplerden ötürü değişkenlik arz etmektedir.
Velayet Davası Ücreti Ne Kadar?
Velayet davalarının ücreti, Baroların belirlemiş olduğu tarifelerin altında olmamak kaydıyla , davanın niteliğine göre avukat ile müvekkil arasında belirleneceğinden bu hususta bir fiyat belirtmek doğru olmayacaktır.
Velayet Davası ve Velayetin Değiştirilmesi Davasında Çocuğun Velayeti Hangi Durumlarda Babaya Verilir?
Velayetin değiştirilmesi davası ya da geçici (kısa) velayet davası ile velayeti alan eş velayet hakkını özenli yerine getirmek zorundadır.
Sonradan ortaya çıkabilecek sebepler ile velayeti elinde bulundurmayan eş her zaman velayetin el değiştirilmesi için dava açma hakkına sahiptir. Buradaki kriter çocuğun kişisel menfaatlerinin her zaman en üst seviyede korunması olacaktır.
Velayet konusunda karar verecek Hakimin velayet kararı verirken bakacağı kriterlerden ilki çocuğun yaşı olacaktır. Buna göre 0-3 yaş aralığındaki çocuğun velayeti genellikle aksi bir durum olmadıkça uygulamada Türk Hukukunun benimsemiş olduğu görüşe göre anneye verilmektedir. Buradaki kriter çocuğun bu yaş aralığında anne sevgisi ve şefkatine yoğun ihtiyaç duymasıdır.
Yine uygulamada gördüğümüz kararlara binaen belirtmemiz gerekirse 3-7 yaş aralığında da aksi bir durum olmadıkça çocuğun velayeti çoğunlukla (aksi bir durum olmadıkça) annede bırakılır. Burada çocuğun anneden alınması için;
Annenin çocuğa bakmaktan aciz olması veya çocuğun bakımını savsaklaması,
Annenin hastalık, sağlık problemleri,
Annenin çocuğun kişisel gelişimine ve sağlığına zarar vermesi gibi durumların ispatlanması gerekmektedir.
6-12 yaş aralığında çocuğun velayeti belirlenir iken Hakim genellikle çocuğa eğitim konusunda sunulacak imkanları da gözetecektir.
12-18 yaş aralığında ise velayet hususu değerlendirilir iken ilk kriter olarak yine çocuğun kişisel menfaatlerinin en üst düzeyde tutulması şartı aranmakla birlikte; çocuğun kişisel görüşü de Mahkemede sorulmaktadır. Mahkeme pedagog huzurunda çocuğu dinleyecek, sosyal hizmet uzmanından rapor alacak ancak yine de çocuğun velayeti hususunda çocuğun menfaatleri doğrultusunda karar alacaktır.
Yukarıda belirttiğimiz;
Annenin çocuğa bakmaktan aciz olması veya çocuğun bakımını savsaklaması, Annenin hastalık, sağlık problemleri, Annenin çocuğun kişisel gelişimine ve sağlığına zarar vermesi gibi durumların dışında bir de Annenin iffetsiz hayat sürmesi gibi hallerde çocuğun velayeti anneden alınıp babaya verilebilecektir.
Tüm velayet davalarının alanında uzman avukatlarca yürütülmesi önerilir. Mercantaş Hukuk Bürosu uzman avukat kadrosuyla velayet davalarında da hizmet vermektedir.